Inaczej samoświadomość. Uświawdamianie sobie i rozpoznawanie uczucia w chwili, kiedy nas ogarnia to podstawa (kamień węgielny) inteligencji emocjonalnej. Zdolność śledzenia pojawiających się w naszym umyśle minuta po minucie uczuć odgrywa kluczową rolę w zrozumieniu samego siebie. Niezdolność rozpoznania naszych prawdziwych uczuć wydaje nas na ich łaske i niełaskę. Osoby które orientują sie w swoich uczuciach, lepiej kierują swoim życiem. Wiedza co naprawdę czują, kiedy podejmuja różne decyzje, od tego kogo poślubić poczynając, a na tym, jaką wybrac pracę, kończąc.
Inaczej mówiąc tą podstawą umiejętnością jest wykształcenie sobie uwagi nad którą emocje nie maja kontroli. Można sobie to wyobrazić jako równoległy strumień świadomości, który przepływa jakby ponad tym czego doświadczamy, ogarniając to co się dzieje, ale nie dając się owładnąc wdarzeniom (pozostający nieco na uboczu tego co przeżywamy).
Przykład: różnica między wściekłością na kogoś a autorefleksyjną myślę „to co czuję to złość” pojawiająca się w chwili, kiedy jesteśmy nią ogarnięci.
Między uświadomieniem sobie uczuć a podejmowaniem działań zmierzających do ich zmiany istnieje oczywista różnica, ale te dwa stany zwykle występują łącznie, tzn. rozpoznanie u siebie złego nastroju jest równoznaczne z chęcią pozbycia się go.